Interview met Anne Marieke Millenaar, door Elke Scheffers
Vorig jaar nog maakte deze iconische vlag van de MUZ onderdeel uit van een tentoonstelling over de herstelwerkzaamheden aan de Afsluitdijk op het kantoor bij Van Oord. De MUZ, Maatschappij tot Uitvoering van de Zuiderzeewerken, werd in 1926 opgericht door toentertijd de vier grootste aannemersbedrijven. Die samenwerking was cruciaal om het complexe werk tot uitvoering te kunnen brengen. De vlag bleek slijtage plekken te hebben en Van Oord heeft de restauratie werkzaamheden bekostigd.
En, nu is de vlag is terug! Een goed moment om contact te zoeken met textiel restaurator Anne Marieke Millenaar. Ik doe dit via de digitale weg, die tegenwoordig bijna gewoon lijkt te zijn. Eerst bespreken we de muur achter ons. Die van haar met schilderij van zwarte labrador op een stoel. En die van mij, boven op zolder, Molendijk 208, met een poster van een sleephopperzuiger van, hoe toepasselijk Van Oord.
Voordat ik het interview startte verrichte ik wat research op haar site en zag prachtige doeken, jurken en vaandels voorbij komen en grote herstel- en inrichtingsprojecten waar zij aan meegeholpen heeft. Mijn eerste vraag was dan ook wat zij nu eigenlijk vond van het restaureren van de “MUZ-vlag”, die er eigenlijk, in vergelijking met al dat moois en groots, misschien wat simpel uit ziet.
Ze antwoordt met veel enthousiasme omdat het werken aan de MUZ vlaggen haar mooie ontmoetingen en verhalen heeft gebracht. Ja, vlaggen, want naast “onze” MUZ vlag heeft zij er nog één gerestaureerd en twee gerepliceerd. Het andere origineel wat zij restaureerde is in particulier bezit en is dé vlag waarmee de vader van de huidige eigenaar mee stond te zwaaien al staande op de natte klei toen de Afsluitdijk werd gedicht. Deze meneer Block van Kuffeler woonachtig in Engeland kwam bij Anne Marieke terecht via de dames van de Flevowand. Het idee voor de wand startte ooit als hobby project in een borduurwinkeltje en groeide uit tot een tapijt van zestig meter lang! Uit interesse is Anne Marieke ooit langs gegaan bij de dames en toen de heer Block van Kuffeler hen vroeg bij wie hij zijn vlag kon restaureren verwezen ze hem naar haar. Ondertussen groeide het wandtapijt gestaag en werd ook het verhaal van de Afsluitdijk er op geborduurd. Toen was er een vlag van de MUZ nodig. Dat leverde Anne Marieke haar eerste opdracht voor een replica. De tweede replica die ze maakte hangt in het Waddencentrum.
We praten wat door over de restauratiewerkzaamheden van onze vlag. Anne Marieke vertelt dat ze met een borduurraam werkt en net als vroeger bij de sokken, de mazen heeft gestopt. De vlag is al wat verkleurd dus bij het stoppen van de mazen is het zoeken naar een juiste kleurschakering wit een uitdaging. Ook is de vlag hier en daar wat dunner, dus zoekt ze ook naar de juiste dikte van het garen. Onder een loep en vergrootglas is ze dan bezig. Soms moet ze het werk even wegleggen en het is middelen tussen wat kan en wat perfectie is. Ze zegt ook: “ Je kunt je letterlijk blindstaren. Dus is het fijn om met meerdere projecten bezig te zijn, zodat je je even op iets anders kunt richten, zoals een wasproject of een merklap.”
Het maken van een replica vergt een andere werkmethode dan het restaureren van een vlag. De restauratie bestaat voornamelijk uit herstelwerk of boorduurwerk. Bij het maken van een replica werkt ze vanuit een bestaande lap stof die ze verft en tot vlag maakt. Aan de hand van de originele vlag maakt ze een mal en onderzoekt ze de kleuren. De mal legt ze vervolgens op de nieuwe vlag en rolt dan de kleurvlakken en het logo in met de textielverf.
Het is leuk om via dit interview het enthousiasme voor haar werk te horen. Momenteel werkt Anne Marieke voor het Fries Museum aan een tentoonstelling over borduurwerk op kleding, die hopelijk, in oktober open gaat. We hopen het met haar mee, want als dat zo is, dan zou het betekenen dat we ook hier weer onze bezoekers mogen ontvangen. En natuurlijk hopen we met elkaar dat dat wel eerder zal zijn dan oktober.
Wil je meer weten over bovengenoemde projecten en instanties:
- Van Oord: https://www.vanoord.com/nl/activiteiten/de-afsluitdijk-een-multifunctioneel-icoon#
- Anne Marieke Millenaar: http://www.noordelijktextielrestauratie.nl/2-Anne_Marieke_Millenaar.html
- De flevowand: https://www.batavialand.nl/museum-flevoland/de-flevowand
- Het waddencentrum: https://afsluitdijkwaddencenter.nl/